Όταν ένα αλλεργιογόνο όπως π.χ. η γύρη έρθει σε επαφή με τον βλεννογόνο της μύτης κατά την αναπνοή, αυτός αντιδρά και προκειμένου “να αμυνθεί” παράγει μια χημική ουσία που λέγεται ισταμίνη. Η ισταμίνη ευθύνεται για τα συμπτώματα της αλλεργικής ρινίτιδας.

Συμπτώματα στην οξεία φάση της αλλεργικής ρινίτιδας 

• Φτέρνισμα
• Μπούκωμα και φαγούρα στη μύτη, μειωμένη όσφρηση
• Καταρροή
• Βήχας
• Ξηρότητα στο λαιμό
• Υγρά μάτια, φαγούρα και πρήξιμο γύρω από τα μάτια, μαύροι κύκλοι
• Πονοκέφαλος και αίσθηση έντονης κόπωσης

Η γύρη. Η γύρη μεταφέρεται με τον αέρα και ιδίως όταν έχει δυνατό άνεμο διανύει πολύ μεγάλες αποστάσεις. Μεταφέρεται επίσης και με τα έντομα. Η συγκέντρωση της γύρης στην ατμόσφαιρα ποικίλει ανάλογα την εποχή του έτους και τις καιρικές συνθήκες π.χ. όταν βρέχει η γύρη καταλήγει από τον αέρα στο έδαφος, οπότε επιδρά ηπιότερα στην αναπνοή των ευπαθών ατόμων. Τα διάφορα φυτά (σίκαλη, περδικάκι) και τα δέντρα (ελιά, πεύκο) παράγουν τη γύρη τους συγκεκριμένη εποχή του έτους. Την περίοδο εκείνη τα συμπτώματα όσων εμφανίζουν αλλεργία στη γύρη βρίσκονται σε έξαρση.

Η οικιακή σκόνη. Στην σκόνη που βρίσκεται μέσα στο σπίτι μπορεί να περιέχονται ακάρεα. Ανάλογα την εποχή, το κλίμα και την γεωγραφική περιοχή η ποσότητα της σκόνης διαφέρει. Η συγκέντρωση είναι διαφορετική σε ένα διαμέρισμα στην πόλη από ότι σε ένα εξοχικό σπίτι. Μπορεί να διαφέρει ακόμα και από δωμάτιο σε δωμάτιο.

Οι μύκητες. Αναπτύσσονται κυρίως τους καλοκαιρινούς μήνες αφού η υγρασία και η ζέστη ευνοούν πολύ την ανάπτυξή τους.

Η διάγνωση βασίζεται στο ιστορικό και την πλήρη Ωτορινολαρυγγολογική εκτίμηση. Η εξέταση του εσωτερικού της μύτης (ρινοσκόπηση) είναι απαραίτητη. Η εικόνα είναι χαρακτηριστική, αφού ο βλεννογόνος παρουσιάζεται διογκωμένος, υδαρής και ωχρός. Αν χρειαστεί η εξέταση συμπληρώνεται με ρινική ενδοσκόπηση. Η εξέταση του στοματοφάρυγγα συχνά αποκαλύπτει ερεθισμό στην περιοχή και υδαρείς εκκρίσεις που κατέρχονται προς το πίσω μέρος του φάρυγγα.

Αν η συμπτωματολογία είναι ιδιαίτερα έντονη, παρατείνεται και ταλαιπωρεί πολύ καιρό τον ασθενή, μπορεί να συσταθούν περαιτέρω εξετάσεις:

• RAST test (προσδιορίζει την ειδική ανοσοσφαιρίνη ΙgE στον ορό)
• εξέταση του ρινικού εκκρίματος
• δερμοαντιδράσεις (βασική διαγνωστική εξέταση). Η διαδικασία αφορά την τοποθέτηση στο δέρμα του “ύποπτου” αλλεργιογόνου και τον προσδιορισμό της ανοσοσφαιρίνης ΙgE προς το συγκεκριμένο αλλεργιογόνο. Όταν κάποιος είναι αλλεργικός η αντίδραση είναι θετική και αυτό εκδηλώνεται τοπικά στο δέρμα, με τον σχηματισμό ερυθρού πομφού.

• Αποφυγή όσο είναι εφικτό του αλλεργιογόνου. Λήψη κατάλληλων μέτρων που αφορούν την καθαριότητα στο σπίτι ή το περιβάλλον της εργασίας. Προληπτική χρήση φαρμακευτικής αγωγής, πριν την εποχή που αναμένεται να εμφανιστούν τα συμπτώματα
• Πλύσεις της μύτης με φυσιολογικό ορό
• Κορτιζονούχο σπρέυ τοπικά στις δύο πλευρές της μύτης -βασική θεραπεία-
• Αντιισταμινικά. Είναι πολύ αποτελεσματικά ιδίως εάν χορηγηθούν προφυλακτικώς
• Αν η αλλεργική ρινίτιδα παρουσιάζει σοβαρή έξαρση, μπορεί να χορηγηθούν κορτικοστεροειδή από το στόμα για μικρό διάστημα, τα οποία μειώνονται σταδιακά
• Σε συνύπαρξη φλεγμονής χορηγούνται αντιβιοτικά ευρέως φάσματος.

Η ανοσοθεραπεία είναι μία μέθοδος απευαισθητοποίησης. Σκοπός της είναι να αυξηθεί η αντοχή του οργανισμού όταν έρθει σε επαφή με συγκεκριμένο αλλεργιογόνο οπότε δεν προκαλούνται συμπτώματα. Χορηγούνται υποδορίως συνεχείς αυξανόμενες δόσεις του αλλεργιογόνου, για να δεσμευτούν σιγά σιγά και να προσαρμοστεί ο οργανισμός.

Η μέθοδος είναι χρήσιμη στα άτομα που έχουν ευαισθησία μόνο σε ένα ή δύο αλλεργιογόνα, ιδιαίτερα στη γύρη. Πάντως, ενέχει κινδύνους αναφυλαξίας. Θα πρέπει να γνωρίζουμε ήδη το αλλεργιογόνο (1-2 μόνο) να συσχετιστεί αυτό με την κλινική εικόνα, να δοθεί επαρκής δόση, η θεραπεία να διαρκέσει 3-5 χρόνια ή περισσότερο. Η ανοσοθεραπεία αντενδείκνυται κατηγορηματικά αν κάποιος πάσχει από αυτοάνοσο νόσημα, τροφική αλλεργία, ατοπική δερματίτιδα, αλλεργία στην αδρεναλίνη και άσθμα.

Εάν η αλλεργική ρινίτιδα δεν διαγνωστεί και αντιμετωπιστεί έγκαιρα, συνήθως υποτροπιάζει. Εμφανίζεται είτε εποχικά ή όλο το χρόνο με περιόδους υφέσεων και εξάρσεων. Τα συμπτώματα διαρκούν όσο και η έκθεση στο αλλεργιογόνο, συνήθως 2-3 εβδομάδες αν είναι εποχικά π.χ. την Άνοιξη όσο η περίοδος της ανθοφορίας. Πάντως αν δεν αντιμετωπιστεί η κατάσταση γίνεται χρόνια. Προκαλεί χρόνιο αίσθημα συμφόρησης στη μύτη και συμβάλλει στην ανάπτυξη ιγμορίτιδας ή ωτίτιδας με υγρό στο αυτί το οποίο συνήθως, δεν υποχωρεί εύκολα.