ΩΡΛ Εξετάσεις
Έλεγχος ακοής σε νεογνά & βρέφη
Ο έλεγχος της ακοής στα νεογέννητα μωρά και τα βρέφη αποσκοπεί στην πρώιμη εκτίμηση της ακοής με σκοπό σε περίπτωση βαρηκοΐας, να παρέμβουμε έγκαιρα για την αποκατάστασή της. Τα νεογέννητα δεν μιλούν (προφανώς!) οπότε αποκλείεται οποιαδήποτε εξέταση απαιτεί την ενεργό συμμετοχή τους. Η πιο “εύκολη” εξέταση για να εκτιμηθεί η ακοή σε πρώιμο στάδιο και χωρίς την εκούσια συνεργασία του μωρού, είναι οι Ωτοακουστικές εκπομπές (Otoacoustic emissions OAEs).
Η εξέταση γίνεται μετά από το 2° 24ωρο από τη γέννηση όσο το παιδί είναι ακόμα στο Μαιευτήριο και μέχρι το τέλος του 1ου 3μήνου. Εξετάζονται τα φυσιολογικά νεογνά (γενικός πληθυσμός) στα πλαίσια του «προληπτικού προγράμματος screening της νεογνικής ακοής» το οποίο εφαρμόζεται σε όλα τα σύγχρονα Μαιευτήρια παγκοσμίως, και βέβαια στην Κλινική ΡΕΑ.
Επιπροσθέτως, εξετάζονται απαραίτητα τα νεογέννητα που νοσηλεύονται στην μονάδα εντατικής νοσηλείας (ΜΕΝΝ) αφού διατρέχουν έως και 20πλάσιο μεγαλύτερο κίνδυνο να εμφανίσουν απώλεια ακοής λόγω προωρότητας, χαμηλού βάρους γέννησης <1500gr, εμφάνισαν ίκτερο που απαιτεί αφαιμαξομετάγγιση κτλ. Θεωρούνται “high risk” για εμφάνιση βαρηκοΐας.
Τι γίνεται κατά τη διάρκεια της εξέτασης
Η εξέταση είναι σύντομη, διαρκεί μερικά sec έως 5 λεπτά. Η διάρκειά της εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την ηρεμία του μωρού και τη διάρκεια της ενημέρωσης των γονέων οι οποίοι τις περισσότερες φορές, δείχνουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Ο έλεγχος πραγματοποιείται σε ήσυχο περιβάλλον είτε γίνεται στο Μαιευτήριο, είτε πραγματοποιείται σε ασφαλή χώρο στο ιατρείο.
Είθιστε να ενημερώνεται η μητέρα να έχει ταΐσει το μωρό της λίγο πριν την εξέταση ώστε, να είναι ήσυχο ή ακόμα καλύτερα να κοιμάται. Αποφεύγονται έτσι οι απότομες κινήσεις που δεν επιτρέπουν στον ακουστικό καθετήρα να παραμείνει στη θέση του. Η εξέταση επηρεάζεται από το κλάμα και οποιαδήποτε ανησυχία του παιδιού, γιατί το μηχάνημα ανιχνεύει τα επίπεδα του θορύβου που όταν είναι έντονα εμποδίζουν την καταγραφή των Ωτοακουστικών εκπομπών.
Ωτοακουστικές εκπομπές
Μέσα από έναν ακουστικό καθετήρα (ένα βύσμα) το οποίο εφαρμόζει στον εξωτερικό πόρο του αυτιού, στέλνονται ήχοι (clicks διάρκειας 5msec) στον κοχλία του αυτιού (στα έξω τριχωτά κύτταρα). Εφόσον όλα είναι φυσιολογικά ο κοχλίας “απαντάει” στέλνοντας προς τα πίσω, ηχητικά σήματα. Δίνουμε έναν ήχο – εισπράττουμε έναν ήχο σαν απάντηση. Κάτι δηλαδή “σαν κοχλιακή ηχώ”. Αυτά τα ηχητικά σήματα που εκπέμπονται αναλύονται, καταγράφονται και απεικονίζονται στην οθόνη του ηλεκτρονικού υπολογιστή που περιλαμβάνεται στη συσκευή της εξέτασης. Πρόκειται για τις Ωτοακουστικές εκπομπές και η εμφάνισή τους αποτελεί 99% ένδειξη φυσιολογικής ακοής.
Σε ποιες περιπτώσεις δεν καταγράφονται Ωτοακουστικές εκπομπές
Μπορεί να συμβεί κατά την 1η εξέταση εάν το μωρό είναι πολύ ανήσυχο (π.χ. εμφανίζει κολικούς) υπάρχει ποσότητα αμνιακού υγρού ή εμβρυικού σμήγματος εξωτερικά στον ακουστικό πόρο ή υγρό εσωτερικά. Άλλες φορές, οφείλεται στην ανωριμότητα του νευρικού συστήματος του νεογέννητου στα πρώτα 24ωρα ζωής, η οποία όμως αποκαθίσταται φυσιολογικά με την πάροδο των ημερών.
Η εξέταση σε αυτές τις περιπτώσεις, επαναλαμβάνεται μετά από 20 ημέρες περίπου. Μπορεί να επαναληφθεί και πάλι έως το τέλος του 1ου 3μήνου. Εάν δεν υπάρξει τελικά καταγραφή των Ωτοακουστικών εκπομπών, η ακοή θα πρέπει οπωσδήποτε να διερευνηθεί περαιτέρω με ακουστικά προκλητά δυναμικά του εγκεφαλικού στελέχους (Brainstem auditory response -ΑΒR). Αυτό θα γίνει για να καθοριστεί επακριβώς η βαρηκοΐα και να μπορέσει να αντιμετωπιστεί κατάλληλα, ώστε το παιδί να μπορέσει να αναπτύξει αντίληψη, το λόγο και την επικοινωνία.
Αν καταγραφούν Ωτοακουστικές εκπομπές μπορεί να εμφανιστεί βαρηκοΐα, αργότερα;
Οι Ωτοακουστικές εκπομπές είναι ουσιαστικά η πρώτη προληπτική εξέταση της ακοής. Η φυσιολογική εξέταση είναι ένδειξη φυσιολογικής ακοής. Δεν μπορεί να διασφαλίσει την εμφάνιση αργότερα, μιας όψιμης βαρηκοΐας. Παράδειγμα είναι η περίπτωση ενδομήτριας λοίμωξης από μεγαλοκυτταροιό (CMV) η οποία εκδηλώνεται μετά τον 1 χρόνο ζωής, ενώ πολλά παιδιά θα εμφανίσουν όψιμη ή προοδευτική βαρηκοΐα μέχρι τα 6 τους χρόνια. Όταν το ιστορικό είναι θετικό για CMV λοίμωξη, η εξέταση των Ωτοακουστικών εκπομπών θα πρέπει να επαναλαμβάνεται κάθε 6 μήνες, μέχρι το παιδί να γίνει 2 ετών (ανεξάρτητα από θετική καταγραφή στην 1η εξέταση).