Παιδιατρική ΩΡΛ

Παιδική βαρηκοΐα

Η απώλεια στην ακοή εκδηλώνεται διαφορετικά στο κάθε παιδί. Εάν παρατηρήσατε σημάδια ότι «κάτι δεν πάει καλά με την ακοή του παιδιού σας» θα πρέπει να προσέλθετε για έλεγχο της ακοής, το συντομότερο δυνατόν. Μην το αμελείτε και μην περιμένετε ! (ακόμα και αν έχει ήδη εξεταστεί)

Νεογνό (έως 28 ημερών) και βρέφος. Εάν παρατηρήσετε ότι:

  • Δεν τρομάζει σε δυνατό θόρυβο
  • Μετά την ηλικία των 6 μηνών, δεν γυρίζει προς την πλευρά που ακούγεται ο ήχος
  • Μέχρι την ηλικία του 1 έτους, δεν λέει λέξεις π.χ. μαμά, μπαμπά
  • Δεν γυρίζει το κεφάλι όταν φωνάζετε το όνομά του (είτε επειδή δεν προσέχει είτε λόγω κάποιας μικρής ή μεγάλης απώλειας ακοής)
  • Φαίνεται άλλες φορές να ακούει και άλλες όχι

Μικρό παιδί. Εάν έχει παρατηρηθεί ότι:

  • Καθυστερεί να μιλήσει
  • Δεν μιλάει καθαρά
  • Λέει συχνά ¨ε¨, ¨τι ?¨
  • Ανεβάζει την ένταση του ήχου πολύ δυνατά, όταν βλέπει τηλεόραση

Γενικότερα, αναμένεται μία συμπεριφορά από το παιδί ανάλογη με το στάδιο της ανάπτυξής του από μωρό έως και την ηλικία των 5 ετών. Αυτή θα πρέπει να αντιστοιχεί στην ικανότητά του να επικοινωνεί, να μαθαίνει, να ανταποκρίνεται. Οποιαδήποτε απόκλιση θα μπορούσε να υποκρύπτει κάποια απώλεια στην ακοή του ή να σχετίζεται με αναπτυξιακά προβλήματα.

Διάγνωση της βαρηκοΐας στα μωρά, βρέφη, μεγαλύτερα παιδιά

Ο ήχος του περιβάλλοντος περνάει μέσα από το αυτί (έξω, μέσο, έσω) και το ακουστικό νεύρο μεταφέρει τα ηχητικά σήματα στον εγκέφαλο στο κέντρο της ακοής. Εκεί επεξεργάζονται και ερμηνεύονται ως πληροφορίες -ήχου. Όταν οποιοδήποτε τμήμα αυτής της ακουστικής οδού παρουσιάζει βλάβη, το αυτί εμφανίζει βαρηκοΐα (απώλεια ακοής).

Μ ω ρ ά

  • είναι απαραίτητη η πρώτη εξέταση για την ακοή τα πρώτα 24ωρα μετά τη γέννηση πριν την έξοδο από το Μαιευτήριο (προληπτικός έλεγχος ακοής – Ωτοακουστικές εκπομπές) ή μέσα στο πρώτο 3μηνο ζωής.
  • εάν ένα παιδί δεν περάσει τον έλεγχο της ακοής, θα πρέπει να επαναληφθεί η εξέταση ανά 20ήμερο μέχρι να γίνει 3 μηνών. Εάν αποτύχει, ελέγχεται περαιτέρω με ακουστικά προκλητά δυναμικά του εγκεφαλικού στελέχους.

Παιδί ήσυχο -αδρός έλεγχος ακοής

  • Ωτοακουστικές εκπομπές (OΑΕs)ελέγχεται η ανταπόκριση του αυτιού σε χορήγηση ήχου
  • Αυτόματα ΑΒR-ελέγχεται η ανταπόκριση του εγκεφάλου σε χορήγηση ήχου

Λεπτομερής έλεγχος -με μέθη

  • Διαγνωστικά ABR-ένταση που αρχίζει να ακούει
  • ABR σταθερής απόκλισης-πόσο ακούει σε 4 συχνότητες (για ακουστικά ή πιθανό κοχλιακό)

Β ρ έ φ η & μεγαλύτερα π α ι δ ι ά

  • αν διαπιστώσετε ότι το παιδί σας δεν ανταποκρίνεται ¨δεν ακούει¨, κλείστε ραντεβού το συντομότερο για έλεγχο ακοής.
  • υπάρχουν παράγοντες κινδύνου για ορισμένα παιδιά να παρουσιάσουν απώλεια ακοής που είναι προοδευτική ή εμφανίζεται αργότερα. Είναι απαραίτητο να γίνει τουλάχιστο ένα τεστ ακοής, μέχρι την ηλικία των 2 έως 2 1/2 ετών.
  • όλα τα παιδιά πριν ξεκινήσουν το σχολείο θα πρέπει να τεστάρουν την ακοή τους.

Το παιδί συμμετέχει ενεργά στην εξέταση

  • Τυμπανομετρία. Ελέγχεται η παρουσία υγρού στο μέσο αυτί το οποίο επιδεινώνει την ακοή
  • Ομιλητική ακοομετρία. Αξιολογείται η ανταπόκρισή του μικρού παιδιού (2 1/2 – 5 1/2 ετών) κατά τη διάρκεια μιας δραστηριότητας που προσομοιάζει με παιχνίδι και είναι προσαρμοσμένη κατάλληλα ώστε, να γίνεται ακουστική μέτρηση. Ουσιαστικά, εκτιμάται η ικανότητα διάκρισης της ομιλίας που συνδέεται με την αντίληψη του λόγου (απλές λέξεις και προτάσεις).

Αντιμετώπιση-παρέμβαση

Η αντιμετώπιση- παρέμβαση εξαρτάται από το ιστορικό και πόσο πρώιμα αποκαλύφτηκε η βαρηκοΐα.Τρόποι αντιμετώπισης της παιδικής βαρηκοΐας:

Ακουστικά βαρηκοΐας. Προσαρμόζονται όταν υπάρχει ποσοστό ακοής στο μικρό παιδί. Η λειτουργία τους είναι να δυναμώνουν τους ήχους. Απαιτείται ειδική εκπαίδευση του παιδιού και του περιβάλλοντός του και οπωσδήποτε λογοθεραπεία για καλύτερα αποτελέσματα. Εφαρμόζονται:

  • Σε παιδιά με αμφίπλευρη βαρηκοΐα (ακουστικό και στα δύο αυτιά-συμμετρική ακοή)
  • Στο μικρό παιδί με μικρή βαρηκοΐα (>/25dB)  που δεν έχει αναπτύξει ομιλία η παρέμβαση πρέπει να γίνει επιθετικά

Η μονόπλευρη βαρηκοΐα στα βρέφη μπορεί να αντιμετωπιστεί και χωρίς ακουστικό (ανάλογα την περίπτωση) αλλά πρέπει να διαμορφωθούν κατάλληλες συνθήκες εκπαίδευσης, παρακολούθηση του παιδιού στο σπίτι και το σχολείο (πρώτο θρανίο, οπτική επαφή κατά την ομιλία κτλ.). Παρόλα αυτά είναι προτιμότερο να τοποθετείται ακουστικό στο αυτί που δεν ακούει, γιατί υπάρχει κίνδυνος λόγω της διαφοράς στην ακουστότητα μεταξύ των δύο αυτιών, το παιδί να μην μπορεί να διακρίνει από που προέρχεται ο ήχος (την κατεύθυνση του ήχου).

Χειρουργική αντιμετώπιση όπως σε παρατεταμένη παραμονή υγρού στο αυτί (μυριγγοτομή, σωληνάκια, κοχλιακό εμφύτευμα κτλ.)

50% των περιπτώσεων βαρηκοΐας είναι κληρονομικές. Το υπόλοιπο 50% οφείλεται σε λοιμώξεις, φάρμακα κτλ. και ένα 25% είναι αγνώστου αιτιολογίας

Στα παιδιά (γενικός πληθυσμός) που παρουσίασαν στον έλεγχο της ακοής μέτρια ή μεγάλη βλάβη του ακουστικού νεύρου(νευροαισθητήρια βαρηκοΐα) και στα δύο αυτιά, συνιστάται γονιδιακός έλεγχος σαν πρώτη εξέταση. Επιπλέον συνιστάται έλεγχος για λοιμώξεις (τοξόπλασμα, κυτταρομεγαλοιός, ερυθρά) μεταβολικά νοσήματα, ενδοκρινολογικά και αυτοάνοσα. Ο πλήρης έλεγχος αφορά συνήθως και άλλες ιατρικές ειδικότητες παιδιάτρου, νευρολόγου κτλ. και γίνεται συνδυαστικά. Για την διερεύνηση της συνδρομικής βαρηκοΐας, συνιστάται γονιδιακός έλεγχος από γενετιστή.

Η αντιμετώπιση της βαρηκοΐας ή της πλήρους απουσίας της ακοής απαιτεί Εκπαίδευση και Ομάδα υποστήριξης

Οι γονείς συχνά δυσκολεύονται να δεχτούν ότι το παιδί τους παρουσιάζει βαρηκοΐα, ειδικά όταν είναι μεγάλη. Είναι απαραίτητη η ενημέρωση και η εκπαίδευση των γονέων και το άμεσου οικογενειακού περιβάλλοντος προκειμένου να υποστηρίξουν αποτελεσματικά το μικρό παιδί. Όταν υπάρχει μεγάλου βαθμού βαρηκοΐα τα παιδιά δυσκολεύονται πολύ να μάθουν να μιλάνε και να εκφέρουν σωστά, τα σύμφωνα ή τα φωνήεντα. Η εκπαίδευσή τους και η γλωσσική τους  εξέλιξη θα πρέπει να είναι συνεχείς και γίνεται από λογοθεραπευτή. Η λογοθεραπεία παρέχει ουσιαστική βοήθεια ώστε να αποφευχθεί το ενδεχόμενο εμφάνισης αργότερα και άλλων καθυστερήσεων που αφορούν στην νοητική ανάπτυξη του παιδιού. Σημαντική επίσης είναι η συμβολή και η παρακολούθηση ψυχολόγου και παιδιάτρου.

Η βαρηκοΐα μπορεί να επηρεάσει την ζωή και το μέλλον του μικρού παιδιού στο μέγιστο βαθμό, αν δεν διαγνωστεί έγκαιρα. Όσο νωρίτερα παρέμβουμε τόσο μεγαλύτερο το όφελος από την εξέλιξη του μικρού παιδιού, στο μέγιστο των δυνατοτήτων του. Απαιτείται αντιμετώπιση και τακτική παρακολούθηση.